Çi (Çiğ) Börek Tarifi (50 Dk)
Anadolu’nun köklü mutfak kültüründen, tüm yemek severler için mükemmel bir lezzet: Çi Börek! Kırım Tatarlarının mutfağımıza armağanı olan bu efsane lezzet, incecik açılmış çıtır hamuru ve içinde sulu sulu kalan baharatlı kıymasıyla adeta bir lezzet şöleni sunuyor. Siz de evinizin mutfağında, benimle birlikte adım adım ilerleyerek bu otantik lezzeti hazırlamaya ne dersiniz? Bu çi börek tarifi ile kendi mutfağınızda harikalar yaratacak, özellikle Eskişehir çi börek lezzetini sofranıza taşıyacaksınız. Mükemmel bir çi börek hamuru nasıl yapılır, iç harcı nasıl sulu kalır, tüm sırlarını paylaşıyorum. Hazırsanız, oklavaları hazırlayın ve çi börek nasıl yapılır sorusunun en lezzetli cevabını bulacağımız bu yolculuğa başlayalım. Bu kıymalı çi börek tarifi, bugüne kadar denedikleriniz arasında favoriniz olacak, söz veriyorum!
—
Çi Börek Tarifi: Özet Bilgiler
Sofraların yıldızı olacak Çi Börek için hızlı bir başlangıç yapalım, ne dersiniz?
| Bilgi | Detay |
|---|---|
| Menşei | Tatar Mutfağı (Kırım Kökenli) |
| Hazırlık Süresi | 40 Dakika |
| Pişirme Süresi | 25 Dakika |
| Toplam Süre | 65 Dakika |
| Kalori (1 porsiyon) | ~528 kcal |
| Zorluk Derecesi | Orta |
| Kategorisi | Hamur İşi / Ana Yemek / Atıştırmalık |
| Diyet Uygunluğu | Gluten ve Kırmızı Et İçerir. Porsiyon kontrolü önerilir. |
| Porsiyon | 4-5 Kişilik (Yaklaşık 20 Adet) |
—
Çi Börek İçin Malzemeler
Dışı çıtır çıtır, içi sulu ve doyurucu bir Çi Börek için doğru malzemeleri seçmek, lezzetin kapılarını aralamanın ilk adımıdır. İşte sihirli listeniz ve benden size küçük notlar:
- 5 su bardağı un (Hamurumuzun bel kemiği. Kaliteli bir buğday unu kullanırsanız, böreğinizin dokusu o kadar güzel olur.)
- 1,5 su bardağı su (Oda sıcaklığında olmalı; hamurun kıvamını bulması için bu çok önemli.)
- 1 tatlı kaşığı tuz (Lezzetin dengesi, hamurumuza karakterini veren o küçük ama güçlü dokunuş.)
- 400 gram kıyma (Orta yağlı dana kıyması, böreğin içinin sulu kalmasını sağlar.)
- 1 adet kuru soğan (İncecik doğrayın. Kıymaya o tatlı lezzeti ve nemi verecek olan sihirbazımız bu.)
- Damak zevkinize göre Tuz, Karabiber (Taze çekilmiş karabiberin aroması bambaşka olur.)
- 2 yemek kaşığı un (Tezgahı ve merdaneyi unlamak, hamurun yapışmasını engellemek için.)
- Kızartmak için bol sıvı yağ (Böreklerimizin altın sarısı rengine kavuşacağı sıcak banyo. Ayçiçek yağı idealdir.)
—
Adım Adım Çi Börek Yapılışı
Mükemmel lezzeti yakalamak için izleyeceğimiz yol haritası işte burada. Deneyimlerimden süzülen ipuçlarını ekledim, dikkatle takip edin, mutfakta harikalar yaratacaksınız!
- Hamuru Yoğurma ve Dinlendirme: Geniş bir yoğurma kabına unu alın ve ortasını havuz gibi açın. Tuzu ve suyu yavaş yavaş ekleyerek yoğurmaya başlayın. Pürüzsüz, ele yapışmayan ama yumuşak bir hamur elde edene kadar sabırla yoğurun. Hamuru toparladıktan sonra yaklaşık 20 eşit bezeye ayırın ve üzerlerinin kurumasını engellemek için nemli bir bezle örterek 15-20 dakika dinlenmeye bırakın. Bu dinlenme süresi, hamurun daha kolay açılmasını sağlayacak.
- Sulu İç Harcı Hazırlama: Hamurunuz dinlenirken iç harcı hazırlayalım. Kıymayı bir kaba alın. Soğanı rendeleyebilirsiniz ama benim tavsiyem, minicik, neredeyse görünmeyecek kadar ince doğramanızdır. Doğradığınız soğanları, tuzu ve karabiberi kıymaya ekleyip iyice yoğurun. Harcın daha sulu kalması için küçük bir sır: içine 2-3 yemek kaşığı su ekleyebilirsiniz.
- Açma ve Şekil Verme: Dinlenen bezelerden birini alın ve un serptiğiniz tezgahta bir pasta tabağı büyüklüğünde, olabildiğince ince açın. İncecik hamurun yarısına hazırladığınız kıymalı harçtan yayın. Diğer yarısını üzerine kapatarak bir ‘D’ şekli oluşturun. Şimdi en kritik kısım; kenarlarını bir çay tabağı kenarı veya rulet ile keserek hem düzgün bir görünüm elde edin hem de kenarların iyice yapışmasını sağlayın. Aksi halde kızarırken açılabilir.
- Kızartma: Derin bir tavaya bolca sıvı yağ koyun ve iyice kızdırın. Yağın yeterince kızdığını anlamak için küçük bir hamur parçası atabilirsiniz; eğer hemen cızırdayarak yüzeye çıkıyorsa yağınız hazırdır. Börekleri kızgın yağa nazikçe bırakın ve her iki tarafı da güzelce altın rengi alana kadar kızartın. Bu işlem çok uzun sürmez, gözünüz böreklerin üzerinde olsun!
- Sunum: Kızaran börekleri bir kevgirle yağdan alın ve fazla yağını süzmesi için kağıt havlu serilmiş bir tabağa çıkarın. Çi Börek sıcakken güzeldir, o yüzden hiç bekletmeden servis edin. Yanında bol köpüklü bir ayranla bu lezzeti taçlandırabilirsiniz. Afiyet olsun!
—
Mükemmel Çi Börek İçin Püf Noktaları
İşte benim orijinal çi börek için altın değerindeki püf noktalarım, sofranızda fark yaratacak o küçük dokunuşlar:
- ✅ Hamurun Kıvamı Altın Kuraldır: Hamur ne çok sert ne de çok yumuşak olmalı. Pürüzsüz ve ele yapışmayan bir kıvama gelene kadar sabırla yoğurun. Üzerini nemli bezle örtmek, hamurun kurumasını engelleyerek kolayca açılmasını sağlar.
- ✅ İç Harcın Sulu Kalmasının Sırrı: Kıymalı harca soğanı rendelemek yerine çok ince doğramak ve harcı yoğururken içine çeyrek çay bardağı kadar su eklemek, böreğin içinin pişerken kurumadan sulu kalmasını sağlar. ‘Çi’ isminin hakkını bu sululuk verir!
- ✅ Kızartma Sanatı ve Yağın Sıcaklığı: Yağınızın yeterince kızgın olması çok önemlidir. Böreği yağa attığınızda cızır cızır sesler duymalısınız. Soğuk yağa atarsanız börek yağı içine çeker ve ağır olur. Çok da duman çıkacak kadar kızdırmayın, bu sefer de dışı hemen yanar içi çiğ kalır.
—
Çi Börek’in Hikayesi: Adı Nereden Geliyor?
Her lokmasında tarih yatan bu lezzetin hikayesini hiç merak ettiniz mi? Çi Börek, Kırım Tatar Türklerinin mutfak kültürünün en değerli mücevherlerinden biridir. Adındaki “çi” kelimesi, Tatarca’da “lezzetli” anlamına gelen “şı” veya “çi” kelimesinden gelir, sanılanın aksine “çiğ” demek değildir. Yani bu böreğin adı aslında “lezzetli börek”tir! İçindeki kıymanın çiğden konulması nedeniyle zamanla dilimizde “çiğ börek” olarak anılsa da, aslı lezzetine yapılan bir övgüdür. Göçlerle Anadolu’ya, özellikle de Tatar nüfusunun yoğun olduğu Eskişehir’e gelen bu tarif, şehrin simgesi haline gelmiştir. Yani her ısırıkta, sadece bir börek değil, koca bir kültürün tadına varıyorsunuz!
—
Çi Börek Çeşitleri ve Alternatif İç Harçlar
Bu temel tarif, sizin yaratıcılığınızla bambaşka lezzetlere dönüşebilir. İşte size mutfakta deneyebileceğiniz birkaç harika fikir:
- Peynirli Çi Börek: Kıymaya harika bir alternatif! Lor peyniri, beyaz peynir ve ince kıyılmış maydanoz karışımıyla efsane bir vejetaryen versiyon yaratabilirsiniz. Kahvaltılık veya çay saati için şahane olur!
- Patatesli Çi Börek: Haşlanmış ve ezilmiş patatesleri kavrulmuş soğan, karabiber, pul biber ve bir tutam nane ile lezzetlendirerek çok doyurucu bir iç harç hazırlayabilirsiniz. Yanına bir kase sarımsaklı yoğurtla adeta bir ziyafet!
- Ispanaklı Çi Börek: Soğanla kavrulmuş ıspanak ve biraz da peynir eklemesiyle hem besleyici hem de çok lezzetli bir alternatif yapabilirsiniz. Mevsiminde taze ıspanaklarla denemenizi şiddetle tavsiye ederim.
—
Çi Börek’in Faydaları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
✅ Faydaları:
- Yüksek Enerji Kaynağı: İçerdiği karbonhidrat (hamur) ve protein (kıyma) sayesinde özellikle yoğun günler için harika bir enerji kaynağıdır. Bir porsiyonu bile sizi uzun süre tok tutabilir.
- Protein Deposu: Kırmızı et içeriği sayesinde vücudun kas gelişimi ve onarımı için gerekli olan yüksek kaliteli proteini sağlar. Aynı zamanda demir açısından da zengindir.
❌ Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Yüksek Kalori ve Yağ İçeriği: Kızartma yöntemiyle pişirildiği için yüksek miktarda yağ ve kalori içerir. Kilo kontrolü yapanlar veya yüksek kolesterolü olanların porsiyon kontrolüyle tüketmesi önemlidir.
- Sindirim Güçlüğü: Hem hamur işi olması hem de kızartılması sebebiyle, hassas mideler için sindirimi zor olabilir ve şişkinlik yapabilir.
—
Çi Börek Besin Değerleri (Yaklaşık)
Lezzetine doyum olmayan bu tarifin bir porsiyonunda (yaklaşık 140g, 2-3 adet) ne kadar besin değeri var, gelin birlikte bakalım. Unutmayın, bu değerler birer tahmindir!
| Besin Öğesi | Miktar (1 Porsiyon için) |
|---|---|
| Kalori | ~528 kcal |
| Karbonhidrat | ~66 g |
| Protein | ~6.4 g |
| Yağ | ~26.6 g |
| Lif | ~1.4 g |
*Besin değerleri, kullanılan malzemelere ve porsiyon büyüklüğüne göre değişiklik gösterebilir.
—
Çi Börek Yanına Ne Gider? Menü Önerileri
Bir yemeği unutulmaz kılan, yanındaki doğru eşlikçilerdir. İşte benim favori kombinasyonlarım:
🍽 Eşlikçiler:
- Cacık veya Sarımsaklı Yoğurt: Naneli, salatalıklı bir cacık, Çi Börek’in en yakın dostudur. Yağlılığını dengeler, damağınızda ferah bir lezzet bırakır.
- Mevsim Salata: Yanında bol limonlu bir çoban salata ile hem menüyü hafifletir hem de vitamin dolu bir denge kurarsınız.
☕ İçecekler:
- Ayran: Tartışmasız en iyi eşlikçi! Ev yapımı, bol köpüklü bir ayranla bu lezzeti taçlandırın.
- Çay: Özellikle Eskişehir’deyseniz bu ikili ayrılmazdır. Dumanı tüten böreğin yanında demli bir bardak çayın keyfi paha biçilmez.
🍮 Tatlılar:
- Meyve Tabağı: Bu kadar doyurucu bir lezzetten sonra şerbetli tatlılar yerine, mevsim meyvelerinden oluşan ferahlatıcı bir tabak harika bir final olacaktır.
—
Çi Börek Nasıl Saklanır?
Bu lezzetli börekleri hazırladıktan sonra nasıl saklayacağınızı merak ediyorsanız, işte birkaç pratik ipucu:
- Pişirmeden Önce (Dondurucuda): Hazırladığınız çi börekleri, aralarına un serpip streç film koyarak bir tepsiye dizin ve dondurun. Donduktan sonra bir buzdolabı poşetine koyarak 1-2 ay saklayabilirsiniz. Pişireceğiniz zaman çözülmesini beklemeden doğrudan kızgın yağa atabilirsiniz, bu pratikliğe bayılacaksınız!
- Pişirdikten Sonra: Artan börekleri oda sıcaklığına geldikten sonra hava almayan bir kapta buzdolabında 2 güne kadar saklayabilirsiniz. Yeniden ısıtmak için en iyi yöntem, 180 derece fırında veya airfryer’da 5-6 dakika ısıtmaktır. Böylece o ilk günkü çıtırlığını geri kazanır. Mikrodalga, börekleri yumuşatacağı için pek tavsiye edilmez.
—
Çi Börek Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Çi Börek hakkında en çok merak edilenler ve şefinizden hızlı cevaplar:
❓ Çi börek ve çiğ börek aynı şey mi, nasıl yazılır?
Evet, ikisi de aynı lezzeti ifade eder. Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre doğru yazılışı “çi börek” şeklindedir. Adı, Kırım Tatarca’sındaki “lezzetli” anlamına gelen “çi” kelimesinden gelir. Ancak halk arasında içindeki kıymanın çiğden konulması nedeniyle “çiğ börek” olarak da yaygınlaşmıştır.
❓ Çi börek hamurunun yırtılmaması ve çıtır olması için ne yapmalı?
Hamurun yırtılmaması için pürüzsüz bir kıvama gelene kadar iyi yoğurmak ve 15-20 dakika dinlendirmek çok önemlidir. Bu, hamura esneklik kazandırır. Çıtır olması için ise hamuru olabildiğince ince açmalı ve mutlaka bol ve kızgın yağda kızartmalısınız. Soğuk yağ, hamurun yağı emmesine ve yumuşak olmasına neden olur.
❓ Çi börek neden ‘çi’ olarak adlandırılıyor?
Yaygın kanının aksine, adındaki ‘çi’ kelimesi içindeki kıymanın çiğ olmasından gelmez. Kelimenin kökeni Kırım Tatar Türkçesidir ve ‘lezzetli, güzel’ anlamına gelen ‘şı’ veya ‘çi’ kelimelerinden türemiştir. Yani aslında adı “Lezzetli Börek” demektir.
❓ Artan çi börekler nasıl saklanır ve tekrar nasıl ısıtılır?
Pişmiş çi börekleri soğuduktan sonra hava almayan bir kapta buzdolabında 2 gün saklayabilirsiniz. Tekrar ısıtırken çıtırlığını kaybetmemesi için mikrodalga yerine fırın veya airfryer kullanmanızı tavsiye ederim. 180 derecede 5-6 dakika ısıtmak, ilk anki tazeliğine kavuşmasını sağlayacaktır.
❓ Orijinal çi börek hangi yöreye aittir?
Çi börek, kökeni Kırım Tatarlarına dayanan bir yemektir. Türkiye’de ise özellikle Kırım Tatar göçmenlerinin yoğun olarak yaşadığı Eskişehir ile özdeşleşmiştir. Bu yüzden sık sık “Eskişehir Çi Böreği” olarak anılır ve şehrin en meşhur lezzeti olarak kabul edilir.
—

